Thuốc không kê đơn là gì? Đặc điểm, nguyên tắc, tiêu chí và lưu ý 

Hai loại thuốc, Dược phẩm phổ biến hiện nay trên thị trường là thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn. Trong đó, các loại thuốc không cần kê đơn có thể dễ dàng mua và sử dụng mà không cần đơn thuốc từ bác sĩ. Cùng tìm hiểu chi tiết về loại thuốc này ngay bây giờ. 

1. Thuốc không kê đơn là gì? 

Thuốc không kê đơn là thuốc khi cấp phát, bán lẻ và sử dụng không cần sử dụng đến đơn thuốc của bác sĩ. Tên gọi khác của loại thuốc này là thuốc OTC (Over The Counter) hay thuốc mua tự do. 

Loại thuốc này được quy định trong “Danh mục thuốc không kê đơn” tại Thông tư số 07/2017/TT-BYT. Trong đó có 243 thuốc Hóa Dược, sinh phẩm không kê đơn và quy định về thuốc Dược liệu, thuốc cổ truyền không cần kê đơn. 

2. Đặc điểm của thuốc không kê đơn

Một số đặc điểm của loại thuốc này bạn đọc có thể tham khảo dưới đây. 

• Được đánh giá là an toàn và hiệu quả khi sử dụng.

• Được phép bán tại các nhà thuốc, quầy thuốc tư nhân,…
• Người bệnh có thể thực hiện kê đơn mà không cần đơn thuốc từ bác sĩ, chuyên gia y tế.
• Thường được điều chỉnh bởi các thành phần Dược phẩm hoạt động (API).

• Cần đáp ứng các tiêu chí do Bộ Y tế quy định khi tiến hành phân phối, kinh doanh, sử dụng,…
• Không có ký hiệu Rx (Recipe) ở trên đầu hộp thuốc.
• Dược sĩ sẽ thực hiện đánh giá nhu cầu, tình trạng bệnh nhân để cấp thuốc. 

3. Nguyên tắc và tiêu chí đưa thuốc vào Danh mục thuốc không kê đơn

Do là loại hàng hóa đặc biệt có liên quan trực tiếp đến sức khỏe con người, Bộ Y tế đã đưa ra những quy định cụ thể về loại thuốc này. Dưới đây là các nguyên tắc và tiêu chí được trích dẫn tại Thông tư số 07/2017/TT-BYT.

3.1 Nguyên tắc

• Đảm bảo an toàn cho bệnh nhân, người sử dụng.
• Đảm bảo thuốc được tiếp cận kịp thời tới người dân.
• Phù hợp với thực tế sử dụng, cung ứng thuốc tại nước ta.
• Hòa hợp các nguyên tắc, quy định phân loại thuốc. 

3.1 Tiêu chí

Để xuất hiện trong “Danh mục thuốc không kê đơn”, loại thuốc được xem xét cần đáp ứng những tiêu chí dưới đây.  

• Thuốc có độc tính thấp, không tạo ra các sản phẩm phân hủy có độc tính trong quá trình bảo quản hay khi vào cơ thể.
• Không có phản ứng có hại nghiêm trọng hay được khuyến cáo như gây tử vong, đe dọa tính mạng, dị tật thai nhi,…
• Phạm vi liều dùng rộng, an toàn cho các nhóm tuổi, ít ảnh hưởng tới chẩn đoán và điều trị bệnh cần theo dõi.
• Chỉ định điều trị bệnh không nghiệm trọng và bệnh nhân có thể tự điều trị.
• Đường dùng, dạng thuốc đơn giản mà người dùng có thể tự dùng. 
• Ít tương tác với thuốc khác, thức ăn, đồ uống thông dụng. 
• Ít có khả năng gây lệ thuộc.
• Ít có nguy cơ bị lạm dụng, sử dụng sai mục đích.
• Đã có thời gian lưu hành tại Việt Nam tối thiểu 05 năm trở lên. 

3. Lưu ý để sử dụng thuốc không kê đơn hiệu quả

Trên thực tế, thuốc không kê đơn vẫn có thể gây ra tác dụng phụ và nguy hiểm cho cơ thể nếu sử dụng sai cách. Bên cạnh đó, nhiều người dùng cũng hiểu lầm về loại thuốc này và hình thành nên thực trạng bán thuốc không cần đơn. Dưới đây là các lưu ý quan trọng để sử dụng loại thuốc này được an toàn, hiệu quả.

• Không tự ý mua và sử dụng thuốc mà nên đi thăm khám, kê theo đơn của bác sĩ. 
• Đơn thuốc chỉ có hiệu lực mua hay lĩnh trong vòng 5 ngày với số lượng thuốc tối đa là 30 (có quy định riêng cho thuốc gây nghiện, hướng thần,…).
• Hiệu lực mua, số lượng thuốc,… cần được đánh giá và xác nhận phù hợp với tình trạng bệnh, điều chỉnh nếu cần,…
• Dược sĩ và người bệnh cần kiểm tra kỹ tình trạng thuốc trước khi cung cấp hay sử dụng.
• Người bệnh khai báo thành thật các triệu chứng, tình trạng, thành phần dị ứng,… để được kê đơn phù hợp. 
• Dược sĩ thông báo rõ ràng về thời gian sử dụng, tác dụng phụ,… và xử lý kịp thời nếu xảy ra vấn đề.
• Ưu tiên lựa chọn các nhà thuốc uy tín, đạt chuẩn GPP hoặc trực tiếp tại bệnh viện,…
• Theo dõi tình trạng bệnh nhân xuyên suốt quá trình sử dụng thuốc. 

Thuốc không kê đơn có thể được mua và sử dụng mà không cần đơn thuốc từ bác sĩ, chuyên gia. Tuy nhiên, Dược sĩ và người dùng cũng cần lưu ý một số vấn đề để hiệu quả sử dụng thuốc và điều trị bệnh được hiệu quả. Cảm ơn bạn đọc đã theo dõi bài viết trên từ Cao đẳng Y Dược Tuệ Tĩnh Hà Nội. 

TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y DƯỢC TUỆ TĨNH HÀ NỘI

http://tuetinh.edu.vn/

http://tuyensinh.tuetinh.edu.vn/

https://www.facebook.com/truongtuetinhhanoi