Các hình thức, phương pháp phục hồi chức năng hiện nay

Phục hồi chức năng gồm các hình thức và phương pháp nào? Trên thực tế, đây là một chuyên ngành quan trọng trong lĩnh vực Y khoa, đóng vai trò thiết yếu trong quá trình khám và điều trị bệnh. Đừng bỏ lỡ bài viết dưới đây để khám phá đầy đủ và chi tiết về các hình thức, phương pháp trị liệu hiện nay cũng như những lợi ích mà chúng mang lại nhé.

1. Thế nào là phục hồi chức năng?

Phục hồi chức năng là một lĩnh vực y học quan trọng, chuyên hỗ trợ người bệnh phục hồi và tối ưu hóa các chức năng cơ thể thông qua các hình thức phục hồi chức năng, bao gồm những biện pháp luyện tập và can thiệp từ môi trường.

Phương pháp này không chỉ giúp người bệnh khôi phục khả năng hoạt động cơ bản mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tác động của các tình trạng suy giảm chức năng và tàn tật, từ đó tạo cơ hội cho họ hội nhập hoặc tái hội nhập vào cộng đồng.

Các phương pháp phục hồi chức năng bao gồm việc cải thiện cả chức năng thể chất lẫn tinh thần, như khả năng vận động, nhận thức và tư duy. Tùy theo tình trạng của từng người bệnh, các phương pháp phục hồi sẽ được điều chỉnh linh hoạt để đạt được mục tiêu chung là giúp họ hồi phục sức khỏe và nâng cao khả năng tự lập trong cuộc sống hàng ngày.

2. Những đối tượng cần áp dụng trị liệu phục hồi chức năng

Phục hồi chức năng là một phương pháp điều trị quan trọng và cần thiết cho những người gặp phải suy giảm chức năng ở một số cơ quan hoặc bộ phận cơ thể sau chấn thương, phẫu thuật, hoặc các bệnh lý nghiêm trọng, khiến họ tạm thời mất khả năng tự thực hiện các hoạt động trong cuộc sống hàng ngày.

Các hình thức phục hồi chức năng sẽ giúp người bệnh lấy lại khả năng vận động và sinh hoạt bình thường. Những đối tượng cần thực hiện các hình thức phục hồi chức năng bao gồm:

• Người bị chấn thương do tai nạn như gãy xương, chấn thương tủy sống hay chấn thương sọ não.
• Người đã trải qua đột quỵ.
• Người mới phẫu thuật lớn.
• Người đang điều trị ung thư.
• Người bị dị tật bẩm sinh hoặc mắc các rối loạn di truyền.
• Người mắc các bệnh mạn tính, ví dụ như viêm khớp mạn tính.
• Người bị tàn tật hoặc mất khả năng vận động hoàn toàn.

Bên cạnh đó, những người tàn tật hoặc bị mất khả năng vận động hoàn toàn do các chấn thương nghiêm trọng như liệt cũng rất cần đến các hình thức phục hồi chức năng để ngăn ngừa các biến chứng như teo cơ.

3. Các hình thức phục hồi chức năng – 3 hình thức

3.1. Phục hồi chức năng tại các trung tâm hoặc bệnh viện

• Ưu điểm: Các hình thức phục hồi chức năng tại các trung tâm có đầy đủ phương tiện và đội ngũ chuyên gia, mang lại hiệu quả cao, đặc biệt với các trường hợp khó. Đây cũng là nơi thuận lợi cho công tác nghiên cứu.
• Nhược điểm: Người bệnh phải di chuyển đến trung tâm, điều này gây khó khăn về cả di chuyển lẫn chi phí. Phương pháp điều trị có thể chưa phù hợp với nhu cầu thực tế của bệnh nhân, và chi phí khá cao.

3.2. Hình thức phục hồi chức năng ngoài bệnh viện

• Ưu điểm: Các phương thức phục hồi chức năng ngoài bệnh viện có thể phục hồi cho nhiều người hơn, sát với nhu cầu thực tế của bệnh nhân tại gia đình và cộng đồng.
• Nhược điểm: Thiếu đội ngũ chuyên môn và chi phí thực hiện vẫn còn cao.

3.3. Phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng

• Ưu điểm: Các hình thức phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng là hình thức xã hội hóa tốt, thu hút sự tham gia của gia đình, cộng đồng và các đoàn thể xã hội, tạo cơ hội cho người khuyết tật hòa nhập. Chi phí thấp và phù hợp với nhu cầu thực tế của người bệnh.
• Nhược điểm: Kết quả phục hồi đối với các trường hợp khó thường không cao, cần chuyển đến các trung tâm chuyên sâu để đạt hiệu quả tốt hơn.

4. Các phương pháp phục hồi chức năng  hiện nay

Hiện nay, phục hồi chức năng được thực hiện dưới các hình thức đa dạng, mỗi phương pháp đều có mục đích và cách tiếp cận riêng biệt nhằm hỗ trợ người bệnh tối đa trong quá trình hồi phục. Sau đây là các phương pháp phục hồi chức năng phổ biến trong y khoa.

4.1. Ngôn ngữ trị liệu

Ngôn ngữ trị liệu, hay còn gọi là liệu pháp ngôn ngữ, là phương pháp phục hồi chức năng tập trung vào việc cải thiện khả năng phát âm, giao tiếp và nuốt của người bệnh. Những người gặp khó khăn trong giao tiếp sau đột quỵ, người đã phẫu thuật cắt thanh quản hoặc trẻ em bị rối loạn phát triển ngôn ngữ là các đối tượng thường được chỉ định hình thức phục hồi chức năng này.

Đây là một trong các phương pháp phục hồi chức năng quan trọng, giúp bệnh nhân cải thiện kỹ năng giao tiếp và giải quyết các vấn đề như:

• Rối loạn âm ngữ: Khó khăn trong việc phát âm hoặc điều chỉnh âm thanh khi nói.
• Rối loạn ngôn ngữ: Gặp vấn đề trong việc hiểu và sử dụng ngôn ngữ.
• Rối loạn nuốt: Gặp khó khăn trong việc nuốt thức ăn, tăng nguy cơ nghẹn.

4.2. Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là phương pháp điều trị không xâm lấn, thường được sử dụng để phục hồi chức năng cơ xương khớp. Phương pháp phục hồi chức năng này kết hợp các bài tập vận động với tác nhân vật lý như nhiệt, ánh sáng, sóng siêu âm hoặc điện để hỗ trợ hồi phục.

Các hình thức trong phương pháp phục hồi chức năng vật lý trị liệu gồm:

• Vận động trị liệu: Tăng cường vận động của cơ và khớp, cải thiện sức bền.
• Tác nhân vật lý: Giảm đau, kích thích tái tạo mô, giảm sưng.

4.3. Tâm lý trị liệu

Tâm lý trị liệu là hình thức phục hồi chức năng điều trị các vấn đề tâm thần và cảm xúc thông qua việc hỗ trợ người bệnh thay đổi suy nghĩ, cảm xúc và hành vi. Phương pháp này đặc biệt hữu ích cho người bị rối loạn lo âu, trầm cảm hoặc các vấn đề hành vi chưa rõ nguyên nhân thể chất.

• Rối loạn lo âu và trầm cảm: Giúp bệnh nhân kiểm soát cảm xúc, cải thiện tâm lý.
• Vấn đề hành vi: Hỗ trợ điều chỉnh hành vi tiêu cực, nâng cao khả năng hòa nhập xã hội.

4.4. Hoạt động trị liệu

Hoạt động trị liệu hướng đến việc cải thiện khả năng thực hiện các sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Phương pháp này hỗ trợ luyện tập các kỹ năng phối hợp vận động và phát triển khả năng tự lập.

• Tăng cường vận động: Giúp bệnh nhân điều khiển các nhóm cơ và khớp tốt hơn.
• Phát triển kỹ năng sống: Hướng dẫn các kỹ năng thiết yếu để bệnh nhân tự chăm sóc bản thân.

Tóm lại, mỗi phương pháp trị liệu đều thuộc các hình thức phục hồi chức năng, đều có vai trò riêng trong quá trình điều trị. Việc phối hợp linh hoạt và đúng chỉ định các phương pháp phục hồi chức năng sẽ giúp bệnh nhân phục hồi toàn diện và nhanh chóng trở lại cuộc sống bình thường.