3 bệnh nhân nhiễm HIV trên thế giới được chữa khỏi

Suốt 12 năm qua kể từ khi bệnh nhân này được chữa trị đến nay, các bác sĩ và các nhà nghiên cứu trên toàn thế giới đã thất bại trong việc nhân rộng kết quả ấy. Thế nhưng, mới đây, các nhà khoa học lại vui mừng công bố thêm 2 bệnh nhân nữa đã trở thành những người nhiễm HIV tiếp theo trên thế giới được chữa khỏi bệnh.

Bệnh nhân Berlin

Đã 12 năm kể từ khi “Bệnh nhân Berlin” nổi tiếng làm nên lịch sử bằng cách trở thành người đầu tiên duy trì sự thuyên giảm HIV-1 mà không cần dùng thuốc kháng virut (ARV). Bệnh nhân Berlin có tên là Timothy Brown – một nam giới trung niên người Mỹ. Bệnh nhân này phát hiện ra bệnh vào năm 1995, ngay trước thời điểm nhập học tại Đại học Berlin. Nhưng đến năm 2008, ông Brown được thực hiện 2 ca ghép tủy xương liên quan đến việc cấy vào cơ thể các tế bào gốc tạo máu. Được biết, ca phẫu thuật cho Brown vào năm 2006 là để chữa trị căn bệnh bạch cầu tủy xương cấp tính (một dạng của ung thư máu). Khi ấy, các bác sĩ điều trị tại Berlin cho rằng cơ hội sống sót duy nhất cho Brown là được ghép tủy xương, qua đó thay thế hệ miễn dịch đã bị phá hủy bởi HIV bằng tế bào gốc của người khỏe mạnh. May mắn rằng, việc điều trị bằng tế bào gốc lấy từ một người hiến tặng có đột biến gene CCR5, là đồng thụ thể HIV-1 đã giúp làm thuyên giảm HIV trong cơ thể bệnh nhân này. Sau khi khám lại, các bác sĩ tại bệnh viện Berlin không còn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của HIV nữa. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã thử mô phỏng lại ca phẫu thuật của bệnh nhân này đối với những bệnh nhân mắc HIV khác nhưng không thành công. Theo một báo cáo được công bố vào năm 2014, có 6 trường hợp HIV được chữa trị bằng phương pháp cấy tế bào gốc nhưng tất cả đều không thể sống sót quá 1 năm. Do đó, ông Brown đã trở thành trường hợp đầu tiên và duy nhất nhiễm HIV trong lịch sử được chữa khỏi bệnh và trường hợp của ông được lưu lại với cái tên “Bệnh nhân Berlin”.

Và phải chờ đến 12 năm sau để các bác sĩ, các nhà khoa học có thể công bố thêm bệnh nhân nhiễm HIV thứ 2 được chữa khỏi căn bệnh này bằng việc điều trị tế bào gốc.

3 bệnh nhân khỏi HIV nhờ ghép tế bào gốc…

Bệnh nhân London

Trong trường hợp thứ 2 này, người đàn ông được giấu danh tính sống tại London, nhiễm HIV, được điều trị bằng tế bào gốc từ một người hiến tặng có cùng đột biến gene CCR5, trong khi đang điều trị ung thư hạch Hodgkin. 16 tháng sau khi làm thủ thuật (không bao gồm xạ trị, không giống như bệnh nhân ở Berlin), bệnh nhân London đã ngừng sử dụng thuốc ARV. Dù đến nay vẫn không phát hiện bất cứ virut HIV nào trong cơ thể người bệnh nhưng các nhà khoa học cho rằng vẫn còn quá sớm để khẳng định bệnh nhân này được chữa khỏi hoàn toàn nhưng đây cũng là bước đi đầy hứa hẹn, mở ra hy vọng về việc tìm ra phương thức hiệu quả trong điều trị HIV.

GS. Ravindra Gupta chuyên nghiên cứu về HIV đồng thời là trưởng nhóm điều trị cho bệnh nhân này từ Đại học College London, Vương quốc Anh bắt đầu điều trị cho bệnh nhân này từ năm 2016. Người này được biết đã nhiễm HIV từ năm 2003, đến năm 2012, ông tiếp tục được chẩn đoán mắc loại ung thư máu thể Hodgkin. Đến năm 2016, tình trạng sức khỏe của người bệnh chuyển biến xấu, do đó, các bác sĩ đã phẫu thuật cấy ghép cho anh ta. Người hiến tạng là người có đột biến gene gọi là CCR5 delta 32 có khả năng kháng HIV. Việc cấy ghép diễn ra tương đối suôn sẻ nhưng có một số tác dụng phụ, trong đó bệnh nhân phải trải qua “ghép chống chủ thể” tức là một số tế bào miễn dịch của người hiến tặng tấn công các tế bào miễn dịch của người nhận. Hiện các chuyên gia chưa rõ liệu đột biến CCR5 là chìa khóa duy nhất cho việc loại bỏ HIV hay chính biến chứng “ghép chống chủ thể” là yếu tố thành công bởi vì cả hai bệnh nhân London và bệnh nhân Berlin đều gặp biến chứng này.

Bệnh nhân Dusseldorf

Chỉ 2 ngày sau khi các bác sĩ tuyên bố về “Bệnh nhân London” – là người thứ 2 được chữa khỏi HIV, các nhà nghiên cứu từ Hà Lan đã công bố về “Bệnh nhân Dusseldorf” tại Hội nghị về kháng virut và nhiễm trùng cơ hội được tổ chức ở Seattle hôm thứ 3 vừa qua. “Bệnh nhân Dusseldorf” đã trải qua cấy ghép tủy xương giống như 2 bệnh nhân trên. “Sau 3 tháng ngừng sử dụng liệu pháp ART, sinh thiết từ ruột, hạch bạch huyết của người bệnh cho thấy không còn HIV”, nhà nghiên cứu Annemarie Wensing – Trung tâm Y tế tại Đại học Utrecht cho biết.

Vẫn còn quá sớm để biết chắc chắn liệu bệnh nhân thứ 3 này có thực sự được “chữa khỏi” HIV hay không. Tuy nhiên, đây là những tín hiệu rất mừng cho các nhà khoa học để tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về phương pháp điều trị hiệu quả cho căn bệnh được coi là “không có thuốc chữa này”.

Cả 3 bệnh nhân: “Bệnh nhân Berlin”, “Bệnh nhân London” hay “Bệnh nhân Dusseldorf” đã chứng minh thấy hiệu quả và tiềm năng của các phương pháp điều trị tế bào gốc và liệu pháp gene nhắm đến HIV nói riêng cũng như cả ung thư và các căn bệnh khác nói chung. 3 trường hợp này đã củng cố thông điệp và hy vọng rằng con người có thể chữa khỏi căn bệnh ung thư trong tương lai.

Minh Huệ