Làm Thế Nào Để Kiểm Soát Tốt Bệnh Hen

Từ hè sang thu và đông luôn là thời điểm các bệnh lý hô hấp tăng nhanh trong đó có bệnh hen. Các triệu chứng của hen tăng lên gây ảnh hưởng tới sinh hoạt và lao động của người bệnh hoặc nặng nề hơn, làm bệnh nhân phải nhập viện cấp cứu. Chính vì vậy việc phát hiện các triệu chứng sớm của bệnh và những lời khuyên để kiểm soát tốt bệnh hen là rất quan trọng.

Vậy, hen là gì?          

Hen là tình trạng viêm mạn tính niêm mạc đường thở làm tăng phản ứng của phế quản một cách thường xuyên với nhiều tác nhân kích thích dẫn đến co thắt lan tỏa cơ trơn phế quản, gây ra các cơn khó thở, thở khò khè cấp tính. Sự co thắt phế quản này không cố định, thường có thể hồi phục tự nhiên hoặc sau khi dùng các thuốc giãn phế quản. Hiện tượng viêm mạn tính trong bệnh hen không thể khỏi hoàn toàn, vì vậy hen không thể điều trị khỏi nhưng có thể kiểm soát được.

Những dấu hiệu nào gợi ý mắc bệnh hen?

• Ho, thở khò khè, cò cử
• Nặng ngực
• Khó thở về đêm gần sáng hay khi thay đổi thời tiết
• Bản thân có tiền sử dị ứng (mề đay, viêm mũi dị ứng) hoặc gia đình có người mắc bệnh hen hay tiền sử dị ứng khác

Bệnh hen có những biểu hiện như thế nào?

Triệu chứng điển hình của bệnh hen là cơn khó thở kịch phát do co thắt phế quản. Bệnh nhân thường có tiền triệu: ngứa mũi, ngứa mắt, chảy nước mắt, hắt hơi. Sau đó xuất hiện cơn khó thở nhanh, khó thở ra nhiều hơn, thở khò khè, cò cử, có thể nghe thấy tiếng rít. Cơn khó thở có thể tự hết hoặc sau khi dùng các thuốc giãn phế quản và thường kết thúc bằng cơn ho đờm trong, quánh, dính. Ngoài cơn hen, bệnh nhân có thể hoàn toàn bình thường.

Một số thể không điển hình:

• Hen ban đêm: cơn xảy ra về đêm
• Hen do gắng sức: cơn hen xuất hiện khi gắng sức
• Thể ho đơn thuần: ho kéo dài, tái phát nhiều lần, không khó thở, không khò khè

Những yếu tố nguy cơ nào có thể khởi phát cơn hen?

• Các dị nguyên trong nhà: lông động vật, bọ nhà, bụi nhà, nấm mốc..
• Các dị nguyên môi trường: không khí lạnh, ô nhiễm môi trường, khói bụi, thuốc lá, thuốc lào…
• Bản thân bệnh nhân: nhiễm khuẩn, nhiễm virus, lo lắng, căng thẳng, gắng sức quá mức, dùng một số loại thuốc gây co thắt phế quản…

Cần làm gì để kiểm soát bệnh hen?

Để kiểm soát hen toàn diện, người mắc hen nên tuân thủ những lời khuyên sau đây:

Cải thiện lối sống:

• Ngừng hút thuốc
• Tập luyện thể thao hợp lý
• Tránh lo lắng, căng thẳng
• Giữ vệ sinh môi trường và nhà ở
• Tránh các yếu tố nguy cơ khởi phát cơn hen (phấn hoa, bụi nhà, lông động vật…)

Học cách tự kiểm soát cơn hen tốt hơn:

• Sử dụng đúng cách các dụng cụ phân phối thuốc
• Không lạm dụng corticosteroid đường toàn thân (uống, tiêm truyền)
• Tuân thủ điều trị và theo dõi của bác sĩ
• Theo dõi lưu lượng đỉnh kế cá nhân
• Sử dụng nhật ký theo dõi hen

BS. Đinh Thị Thanh Hồng